"تعيين بهره‌وري انرژي و الگوي كشت اقتصادي در شرايط آبياري با آب زيرزميني و کشاورزی پایدار" عنوان طرح پژوهشی است که توسط محققان ایرانی در قزوین انجام شد.

به گزارش مرکز ارتباطات و اطلاع‌رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، بیش از 90 در صد زراعت های ایران به صورت كشت آبي است و نیاز به آبیاری دارند. معمولاً در زراعت براي تامین آب و آبیاری، شخم و عملیات زراعی، برداشت محصول و حمل و نقل نياز به مصرف انرژي است. همچنین بخش زیادی از انرژی مصرفی در زراعت مربوط به فرایندهای آبیاری (شامل تامین آب از منابع سطحی یا زیر زمینی انتقال آب به مزرعه و  پخش آب در مزرعه) است. در سال‌هاي اخير با افزايش تعرفه¬هاي انرژي، هزينه¬هاي مصرف انرژي در سامانه¬هاي آبياري ابعاد تازه‌اي بخود گرفته است و در توجيه اقتصادي اين طرح‌ها نقش مهمي ايفا مي‌كند. آب مورد نياز آبياري در بخش عمده اي از اراضي آبي كشور از طريق پمپاژ منابع آبهاي زيرزميني تامين مي شود. افزايش هزينه هاي انرژي جهت تامين آب اين اراضي متناسب با عمق دسترسي به آب مي تواند توجيه اقتصادي توليد محصولات كشاورزي را بصورت كلي تحت تاثير قرارداده بصورتي كه حتي ممكن است ارزش افزوده نهاده هاي توليد زراعي را منفي کرده و سرمايه گذاري در اين زمينه را غير اقتصادي نشان دهد. از طرف ديگر افت سطح آب زيرزميني هر ساله در دشت‌هاي ايران گزارش شده است كه بيانگر افزايش مصرف انرژي به منظور پمپاژ آب از چاه‌ها است. در مناطقي كه سفره آب زيرزميني عميق يا نيمه عميق باشد هزينه مصرف انرژي براي پمپاژ آب زيرزميني به منظور آبياري ممكن است توجيه اقتصادي نداشته باشد. اين تحقيق به بررسي اقتصادي كشت محصولات عمده زراعي در يكي از دشت‌هاي كشاورزي ايران با در نظر گرفتن كليه هزينه‌هاي زراعي و انرژي خواهد پرداخت.

در این راستا طرحی با عنوان  "تعيين بهره‌وري انرژي و الگوي كشت اقتصادي در شرايط آبياري با آب زيرزميني و کشاورزی پایدار" در قزوین توسط محققان دانشگاه تهران و پشتیبانی صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران معاونت علمی انجام شد. دشت قزوين به علت داشتن چاه‌هاي عميق و نيمه عميق برای این مطالعه انتخاب شد. با توجه به عمق آب زيرزميني، ارزش محصول، مصرف انرژي و ساير هزينه‌هاي كشاورزي مشخص شد كه آيا الگوي كشت آن منطقه اقتصادي است يا نه. البته با توجه به اینکه آب زيرزميني منبع اصلي آب آبياري در ايران است. حدود 62 میلیارد مترمکعب از آب های زیر زمینی از طریق چاه ها استخراج می شود و 90 درصد آن به مصرف آبیاری می رسد. از طرف ديگر، هر ساله افت سطح آب زيرزميني در بسياري از دشت‌هاي ايران وجود دارد و اين رخداد بيانگر افزايش مصرف انرژي براي پمپاژ آب آبياري است. در اين صورت الگوي كشت مناسب اقتصادي با گذشت زمان (با توجه به كاهش سطح آب زيرزميني) تغيير خواهد كرد. بنابراين ارائه دستورالعملي كه بتواند عمق اقتصادي چاه براي تك تك محصولات كشاورزي با توجه به هزينه‌هاي پمپاژ آب آبياري، ارزش محصول و كليه هزينه‌هاي كشاورزي (شامل هزينه‌هاي كاشت، داشت و برداشت) را محاسبه نمايد ضروري است. که این طرح با توجه به این مسئله انجام شد.

انتهای پیام/25